Omega-3 (DHA en EPA) en paarden – de wetenschap erachter

Balanstri omega-3 Equi is een voedingssupplement op basis van essentiële vetzuren waaronder het belangrijke Omega-3 uit visolie aangevuld met antioxidanten en vitamine D. Over het gebruik van Omega-3 uit vis is al veel bekend in de humane voedingsleer maar ook voor paarden zijn er veel voordelen zoals blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Maar wat is er zo bijzonder aan omega vetzuren en waarom zijn ze belangrijk voor paarden?

Wat zijn omega-3 vetzuren?

Omega-3 of n-3 vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren. Het zijn essentiële vetzuren, wat betekent dat het lichaam ze wel nodig heeft maar ze niet zelf kan aanmaken. Deze vetzuren moeten dus uit de voeding of uit voedingssupplementen gehaald worden.

De belangrijkste omega-3-vetzuren zijn:

• eicosapentaeenzuur (EPA)
• docosohexaeenzuur (DHA)
• alfa-linoleenzuur (ALA)

EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur) zijn omega-3-vetzuren die ingebouwd worden in de celwanden en belangrijk zijn voor de opbouw en het onderhoud van gezonde spieren en gewrichten, een gezond hart en vaatstelsel, een gezond zenuwstelsel en een gezonde huid en vacht. Daarnaast zijn ze de grondstoffen voor de productie van type 3 prostaglandines, die weer een zeer belangrijke rol spelen bij het beheersen van o.a. ontstekingsprocessen en het optimaliseren van het afweersysteem. EPA en DHA spelen daardoor een belangrijke rol bij het remmen van (chronische) ontstekingen, allergieën en auto-immuniteit. Ze ondersteunen het reparatieproces van de cellen waarmee ze bijdragen aan een verlaagd risico op artritis en andere degeneratieve ziektes.

ALA (alfa-linoleenzuur) is de stammolecule van de n-3 familie. ALA behoort tot de meervoudige of poly onverzadigde vetzuren. Groene bladrijke groenten, groen vers gras en lijnzaad zijn bekende bronnen van ALA. Het probleem van ALA is echter dat het een plantaardig omega-3 is en dat het paard (evenals de mens) alleen de dierlijke omega-3’s EPA en DHA kan gebruiken.

Het paard moet in zijn lichaam ALA dus omzetten naar de EPA en DHA. Deze omzetting is helaas weinig efficiënt, geschat wordt dat slechts 3% tot 6% wordt omgezet. Vanwege de weinig efficiënte omzetting geeft een rechtstreekse toediening van EPA en DHA betere resultaten. Vis of visolie is nog altijd de beste bron van EPA en DHA.

Wat zijn Omega-6 vetzuren?

Omega-6 vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren die ook bekendstaan als n-6-vetzuren. Het bekendste omega-6-vetzuur is linolzuur. Linolzuur komt veel voor in granen en in plantaardige oliën zoals zonnebloemolie, maïsolie en sojaolie. Omega-6 is ook een essentieel vetzuur, paarden hebben dit nodig om goed te kunnen functioneren. Een teveel aan omega-6 vetzuren en leidt echter tot de toename van de stof arachidonzuur die wordt omgezet naar sterk ontstekingsbevorderende stoffen als prostaglandines, leukotriënen en tromboxanen. Kortom, een teveel aan omega-6 werkt ontstekingsbevorderend.

Teveel omega-6 vetzuren in krachtvoer

Tegenwoordig bestaat de voeding van een paard voor een groot deel uit granen in de vorm van brok, muesli, granenmix, etc. Het vet in granen bevat voornamelijk omega-6 vetzuren. De voeding van paarden kan dus zorgen voor een scheve verhouding tussen de omega-3 en -6, wat weer resulteert in verhoogde ontstekingsactiviteiten, slechte vacht en huid, verminderde vruchtbaarheid, een hyperactief immuunsysteem, etc.

De wetenschap achter omega-3 vetzuren

Paarden zijn grazers en zijn dus gewend aan een omega-3 rijk dieet. Doordat de manier waarop we onze paarden houden sterk veranderd is bestaat het dagelijks dieet van een paard vandaag de dag voornamelijk uit ruwvoer en krachtvoer (granen). Het ruwe vet in graan bevat ongeveer 50% omega-6 vetzuren en slechts een minimale hoeveelheid omega-3 vetzuren. De balans tussen de omega-3 en omega-6 is verstoord en leidt tot verschillende klachten.

Het juiste niveau van omega-3 vetzuren en het ideale verhouding van omega-3 en omega-6 in paarden wordt nog onderzocht. Wat bekend is dat paarden de vetzuren in voedingssupplementen goed opnemen. In een studie² vonden onderzoekers dat paarden die drie dagen achtereen per dag 40 gram EPA en DHA binnenkregen, al na die drie dagen een verhoogd EPA en DHA niveau hadden. Dit niveau bleef verhoogd tot 42 dagen na toediening.

Een andere studie³ laat zien dat het toevoegen van omega – 3 vetzuur (DHA en EPA) leidt tot een hoger niveau in bloedplasma (de bloedvloeistof zonder de bloedcellen) en tot een toename van rode bloedcellen.

Bekende voordelen van omega-3 vetzuren (DHA en EPA) voor paarden:

• Zorgt voor een glanzende vacht en volle manen·
• Verbetert de kwaliteit van de hoeven ·
• Draagt bij aan een beter immuun systeem·
• Draagt bij aan soepele spieren en gewrichten

Andere voordelen van omega-3 vetzuren:

• Paarden met een luchtweg-obstructie zoals COPD/RAO of inflammatoire aandoening van de luchtwegen (IAD)⁴ hebben veel baat bij docosahexaeenzuur (DHA). ·
• Onderzoekers hebben ontdekt dat omega-3 vetzuren nuttig zijn voor de behandeling van artrose en kreupelheden⁵ bij paarden. Eén van de meest belangrijke stoffen die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van een onstekingsproces zijn prostaglandines. Deze stoffen worden geproduceerd uit vetzuren in de celmembranen. Meestal wordt dit geproduceerd uit omega-6 vetzuren. Het toevoegen van omega-3 vetzuren in het rantsoen kan opwegen tegen de ontstekingsreactie op verschillende manieren.  ·
• De verbetering van de kwaliteit van het sperma⁶ bij dekhengsten.  ·
• Onderzoek bij fokmerries laat zien dat de omega-3/omega-6 balans via zowel de melk als via het plasma doorgegeven wordt aan het veulen. Een overschot aan omega-6 vetzuren bij de fokmerrie kan dus leiden tot ontstekingsgevoeligheid bij het (ongeboren) veulen⁷⁻⁸.  ·
• Paarden die de juiste omega-3/omega-6 vetzuur balans herstellen sneller na een zware training of inspanning⁹ door een snellere verwijdering van melkzuur uit de spieren.  DHA en EPA uit visolie leidt niet alleen op cellulair niveau tot een betere stofwisseling en een betere energieproductie maar ook wordt het prestatievermogen verbeterd door een beter functioneren van de rode bloedcellen. Rode bloedcellen profiteren van omega-3 vetzuren in hun membraam. De celmembraan wordt soepeler en de rode bloedcellen bewegen hierdoor sneller door het lichaam en bieden zo de zuurstof beter aan.   

Spelen omega-9 vetzuren nog een rol?

Omega-9 vetzuren worden door een paard zelf in het lichaam aangemaakt maar zit bijvoorbeeld ook in olijfolie. De omega-9 vetzuren zijn vooral belangrijk omdat ze bijdragen aan de productie van prostaglandines, die onder andere een gezonde cel functie, bloedsamenstelling en hormoonhuishouding bevorderen.

De omega-9 vetzuren zijn zeker belangrijk maar omdat deze vooral door het paard zelf worden aangemaakt worden deze sterk beïnvloed door de omega-3 en omega-6 verhouding. Bij een verkeerde omega-3 en omega-6 balans raakt de omega-9 verhouding ook uit balans.

Waarom zit er ook olijfolie in Balanstri omega-3 Equi?

De visolie die we gebruiken voor Balanstri wordt gezuiverd volgens de strikte normen van de EU en is ook geschikt voor menselijke consumptie. Alle dierlijke eiwitten zijn er uit gefilterd. Maar visolie is niet het enige ingrediënt van Balanstri Omega-3.

Wij voegen olijfolie toe aan Balanstri omega-3 Equi. Dit doen we niet alleen vanwege de omega-9 in de olijfolie. De extra vergine olijfolie die gebruikt wordt is enorm rijk aan natuurlijke antioxidanten. Het is wetenschappelijk bewezen dat de antioxidanten tere omega-3’s zeer effectief beschermen tegen oxidatie (ranzig worden), zowel in de fles als na opname in het lichaam. Hierdoor is Balanstri omega-3 Equi zowel langer beschermd in de fles als effectiever na opname door het paard.

Bronnen:

2. King SS, AbuGhazaleh AA, Webel SK, et al. Circulating fatty acid profiles in response to three levels of dietary omega-3 fatty acid supplementation in horses. J Anim Sci 2008;86(5):1114–23. www.journalofanimalscience.org/content/86/5/1114.full.pdf+html
3. Pagan JD, Lawrence TL, Lennox MA. Fish oil and corn oil supplementation affect red blood cell and serum eicosapentaenoic acid (EPA) and docosahexaenoic acid (DHA) concentrations in Thoroughbred horses. www.Ker.com/library/health/2010/07/fish-oil-and-corn-oil-supplementation-affect-red-blood-cell-and-serum-eicosapentaenoic-acidepaand-d.html
4. Nogradi, N., L.L. Couetil, J. Messick, et al. 2014. Omega-3 fatty acid supplementation provides an additional benefit to a low-dust diet in the management of horses with chronic lower airway inflammatory disease. Journal of Internal Veterinary Medicine. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25307169
5. Vandeweerd JM, Coisnon C, Clegg P, et al. Systematic review of efficacy of nutraceuticals to alleviate clinical signs of osteoarthritis. J Vet Intern Med 2012;26(3):448-56.
6. Brinsko SP, Varner DD, Love CC, Blanchard TL, Day BC, Wilson ME. Effect of feeding a DHA-enriched nutriceutical on the quality of fresh, cooled and frozen stallion semen. Theriogenology 2005;63(5):1519–27.
7. King M. The latest on the omegas. www.TheHorse.com/pdf/nutrition/nutrition.pdf
8. Stelzleni, EL, Warren LK, Kivipelto J. 2006. Effect of dietary n-3 fatty acid supplementation on plasma and milk composition and immune status of mares and foals. J Anim Sci Suppl 84:392.
9. Erickson HH, Epp TS, Poole DC. Review of alternative therapies for EIPH. Proceedings of the 53rd Annual Convention of the American Association of Equine Practitioners. 2007. www.ivis.org/proceedings/aaep/2007/erickson/chapter.asp